Door twee kleine spleetjes in zijn vervaarlijke vizier staart hij ons aan. De grote ridder in het zilverkleurige harnas. Geen glimp van gezicht of gelaatsuitdrukking. We lopen snel door. De binnenkomst in de grote zaal is overweldigend. Aan beide zijkanten staan ridders in verschillende harnassen de wacht te houden. In het midden stormen er twee te paard op elkaar af, lans in hun hand, met maar één doel; de ander van z’n paard af knikkeren.
Spektakel voor grote en kleine draken
We zijn in de Hermitage in Amsterdam. Bij de tentoonstelling Romanovs in de ban van de ridders. ‘Een tentoonstelling voor het hele gezin’ wordt ons beloofd. Ik vind het nog wel even spannend, is het wat voor mijn kids? Het is niet iets wat wij regelmatig doen. Maar in het mooie gebouw aan de Amstel worden we al snel getransporteerd naar de wereld van ridders, jonkvrouwen, hoofse liefde, romantiek, lust en verlangen. Bij binnenkomst ontvingen we alledrie een audiodevice (‘Ik heb nu ook een telefoon pap!’), waarmee je kleine bordjes scant en ronkende ridderverhalen krijgt voorgeschoteld. Kai, mijn zoon van 10, absorbeert ze, leest alles, luistert alles. Nova, 7 jaar oud, gaat met haar ‘telefoon’ op drakentocht in riddertijd. Een speurtocht in de vorm van een hoorspel met vragen die ingevuld moeten worden.
Tsaren verlangen naar middeleeuwse ridderromantiek
Wat hebben de machtige Russische tsaren met ridders te maken? Door industrialisering en oorlogen werd begin 19e eeuw het leven ingewikkelder. Als reactie hierop ontstond een groot verlangen om terug te gaan naar tijden waarin het leven puur en zuiver was. Een verlangen naar de ridderromantiek van de Middeleeuwen. Russische tsaren als Paul I, Nicolaas I en Alexander III gingen op jacht naar harnassen, pronkwapens en beroemde kunstwerken uit die tijd. Dat lukte ze goed, ze bouwden een fantastische collectie op. En een deel daarvan staat nu voor onze neus te pronken in de zalen van Hermitage Amsterdam.
Lachen met die ridders!
Tsja, en als je dan als tsaar die harnassen en wapens na veel moeite eenmaal hebt…dan wil je ze ook wel eens dragen natuurlijk! Zeker als je al 25 jaar getrouwd bent. Zo gebeurde het dat tsaar Nicolaas I besloot een harnas aan te trekken en samen met een groep anderen te paard van het Arsenaal naar het Alexanderpaleis om daar zijn tsarina opnieuw het hof te maken. Echter, de hitte van St Petersburg in mei zorgde ervoor dat de harnassen een soort Middeleeuwse microwave werden. De mannen kregen het benauwd, delen van de te kleine harnassen vielen er spontaan af, paarden struikelden door het enorme gewicht en Nicolaas I zelf had ruzie met zijn vizier dat steeds dichtklapte. Zijn hofmakerij viel in het water, maar zijn tsarina Alexandra Fjodorovna verklaarde achteraf nog nooit zo gelachen te hebben. En een beetje humor in een huwelijk is natuurlijk ook wat waard.
Hoofse liefde en de Tuin der Lusten
Ook romantiek, liefde, lust en verlangen zijn thema’s in de tentoonstelling. Hoofse liefde hoorde bij de romantiek van de Middeleeuwen. De kuise hartstocht tussen man en vrouw. Een mooi geïllumineerd manuscript van Roman de la Rose wordt tot leven gewekt met een doorlopende audiovisuele presentatie over dit spraakmakende, erotisch geladen liefdesverhaal uit de dertiende eeuw. En in een variant op de Tuin der Lusten gaan helemaal alle remmen los. Mannen op vrouwenjacht rondom een vijver vol naakte dames, verboden vruchten en een bos bloemen bewaren op een plek waar de zon nooit schijnt, allemaal in één beeld gevangen.
Take away van Romanovs én kids in de ban van de ridders
Met een koffie en fris van de Takeaway in de foyer doen we in de mooie binnentuin van de Hermitage de nabeschouwing. Ze zijn blij! Kai (10) vond het fantastisch om alle ridderverhalen te luisteren, krijgt rode oortjes als hij het heeft over Roman de la Rose, maar heeft bovenal alle informatie als een spons geabsorbeerd. Hij wil nog wel een keer. ‘Op de helft zat mijn hoofd al helemaal vol!’ Nova (7) vond het kinderharnas en de nagemaakte paarden heel interessant, de drakenspeurtocht leuk en ook het deel over de liefde en romantiek boeide haar. ‘Papa, wat hadden ze toen met hun blootje?’ is de vraag waarop ik op de terugweg het antwoord mag bedenken. Wat ons betreft inderdaad absoluut een aanrader voor het hele gezin!
Update 15 december 2020: Hermitage tijdelijk gesloten
Helaas moet ook de Hermitage de deuren weer tijdelijk sluiten. Voor nu blijven de deuren in ieder geval gesloten t/m 19 januari 2021.
